Hoe ziet het mbo eruit

Als je naar het mbo gaat (het middelbaar beroepsonderwijs) kan je kiezen uit een groot aantal opleidingen, want er zijn nogal wat beroepen. Er zijn verschillende niveaus en manieren waarop je leert, één ding hebben alle opleidingen gemeen: de drievoudige kwalificatie.

Burgerschap

Welke opleiding je ook kiest, het gaat niet alleen om het aanleren van vaktechnische vaardigheden. Je krijgt daarnaast ook lessen in burgerschap. Daar komen vier dimensies aan bod: de economische, politiek-juridische, sociaal-maatschappelijke en vitaal burgerschap.

Aansluiting op de arbeidsmarkt

Na het behalen van een niveau 2, 3 of 4 opleiding kan je meteen aan de slag bij een bedrijf of organisatie.

Aansluiting op vervolgonderwijs

Je kunt ook doorleren. Binnen het mbo kan je op verschillende niveaus doorleren. Na niveau 2 kan je bijvoorbeeld een niveau 3 opleiding volgen in dezelfde richting.

Na het behalen van een niveau 4 opleiding kan je vaak door naar het hbo.

Niveau

Het mbo is er voor iedereen. Dat kan omdat je op verschillende niveaus kunt instappen. Er zijn in totaal vier niveaus. Je vooropleiding bepaalt op welk niveau je kunt beginnen.

Entreeopleiding

Niveau 1 is een entreeopleiding. Na deze opleiding voer je onder begeleiding eenvoudige taken uit. Om een startkwalificatie te halen, ga je door naar niveau 2.

Niveau 2

Met de basisberoepsopleiding op niveau 2 kun je praktisch uitvoerend werk doen. Je hebt hiermee je startkwalificatie op de arbeidsmarkt behaald.

Niveau 3

Als je een opleiding op niveau 3 hebt afgerond, een vakopleiding, dan werk je zelfstandig en geef je leiding aan collega’s.

Niveau 4

Met een diploma op niveau 4, de middenkaderopleiding, werk je volledig zelfstandig en ben je breed inzetbaar binnen je vakgebied. Bij sommige opleidingen op niveau word je manager. Dat word je natuurlijk niet gelijk, meestal doe je daar een tijdje over.

Vooropleiding

Het mbo bouwt door op wat je al hebt geleerd in het voortgezet onderwijs. Ook als je geen diploma hebt behaald, kun je beginnen aan een opleiding. Voor de vier verschillende niveaus gelden andere vooropleidingseisen.

Welk diploma heb je (straks)? 

Theoretische leerweg  

Als je de theoretische leerweg (tl) op het vmbo doet, heb je een vakkenpakket met veel theorievakken. Hiermee bereid je je voor op de niveau 3 vakopleidingen en de niveau 4 (middenkaderopleidingen) in het mbo. Ook kun je naar de havo.

Gemengde leerweg 

Als je de gemengde leerweg (gl) op het vmbo doet, heb je voornamelijk theorievakken. Je doet ook een deel een beroepsgericht programma. Hiermee bereid je je voor op de niveau 3  (vakopleidingen) en de niveau 4 (middenkaderopleidingen) in het mbo.

Kaderberoepsgerichte leerweg 

Als je de kaderberoepsgerichte leerweg (kl) op het vmbo doet, krijg je theorievakken en een flink deel een beroepsgericht programma. Je leert dus veel door praktisch bezig te zijn. Deze leerweg bereid je voor op de niveau 3 (vakopleidingen) en de niveau 4 (middenkaderopleidingen) in het mbo.

Havo en vwo overgangsbewijs 

Wanneer je havo of vwo volgt en een overgangsbewijs hebt van leerjaar 3 naar leerjaar 4 kan je ook beginnen aan een mbo-opleiding op alle niveaus.

Basisberoepsgerichte leerweg 

Als je de basisberoepsgerichte leerweg (bb) op het vmbo doet, krijg je theorievakken en een groot deel een beroepsgericht programma. Je bent veel praktisch bezig en de theorie is iets gemakkelijker dan in de andere leerwegen. Deze leerweg bereidt voor op de niveau 2 (basisberoepsopleidingen) in het mbo.

Geen vmbo-diploma

Als je geen vmbo-diploma hebt, kun je een entreeopleiding op het mbo doen. Met een entreeopleiding kun je doorstromen naar een niveau 2 opleiding. Een entreeopleiding geeft nog geen startkwalificatie waarmee je een beroep kunt uitoefenen.

Toelating, waar moet je op letten?

Je bent er uit! Je weet welke studie je wilt volgen en op welke school je dat wil doen. Hoe zorg je er voor dat je kan beginnen met die studie en waar moet je op letten?

De nieuwe wet Toelatingsrecht is van kracht. Dit betekent dat je met een diploma van de middelbare school welkom bent op een mbo-opleiding. Jouw vooropleiding bepaalt op welk niveau je je kunt inschrijven.

Soms gelden aanvullende eisen

Voor sommige opleidingen gelden daarnaast aanvullende eisen. Bijvoorbeeld wanneer je een sport- of beveiligingsopleiding wilt volgen. Je vind ze bij de opleidingsinformatie onder 'Wanneer word je toegelaten'. 

1 april: deadline voor het mbo

Let op! Meld je aan op uiterlijk 1 april voor de start van het nieuwe schooljaar. Alleen als je je voor die datum hebt aangemeld, heb je een toegangsrecht voor de opleiding van je keuze.

Wanneer je je niet op 1 april hebt aangemeld, dan kan de mbo-school je weigeren. Op tijd aanmelden is dus erg belangrijk. Je kan je voor meerdere opleidingen aanmelden en ook kan je na de aanmelding je opleidingskeuze binnen de school nog wijzigen.

Beperkt aantal plaatsen: loting of volgorde van aanmelden

Het kan zijn dat de opleiding die jij kiest maar een beperkt aantal plaatsen heeft. Het is dan extra belangrijk dat jij je tijdig aanmeldt. Meestal wordt op volgorde van aanmelding geplaatst, soms hanteren scholen ook een loting. Je vindt dit bij de informatie over schoollocaties terug.

De manier waarop je leert

Elke mbo opleiding is een combinatie van leren op school én leren in de praktijk. Je kunt kiezen tussen opleidingen waarbij je school volgt en stage loopt en opleidingen waarbij je werkt en ook naar school gaat. Dat heet een leerweg en je hebt de keuze uit bol en bbl.

Bol

Bol betekent beroepsopleidende leerweg. Als je een bol-opleiding volgt, ga je de hele week naar school en loop je af en toe stage. Soms is dat 1 dag in de week, soms is dat een aantal weken of maanden achter elkaar.

Bbl

Bbl betekent beroepsbegeleidende leerweg. De bbl is een combinatie van werken en leren. Je werkt meestal drie tot vier dagen per week bij een erkend leerbedrijf en gaat een of twee dagen per week naar school. De praktische ervaring leer je op het werk. De theorie en begeleiding krijg je op school. Je hebt geen recht op studiefinanciering, maar je ontvangt salaris van de werkgever.

Verschillende soorten scholen

Er zijn verschillende soorten scholen die mbo-opleidingen aan mogen bieden: roc’s, beroepscolleges en particuliere scholen. Jouw keuze voor de soort school hangt af van welke opleiding je wil volgen.

Regionale opleidingscentra – roc’s 

Regionale opleidingscentra bieden veel verschillende opleidingen aan. Je vindt er bijvoorbeeld economische, technische, verzorgende opleidingen. Ze zitten soms allemaal in één gebouw of op één campus, maar soms ook in verschillende gebouwen verdeeld over een gebied.

Beroepscolleges leiden op voor beroepen in specifieke bedrijfstakken, zoals de scheepvaart en transport, de grafische- en designsector of ambachtelijke beroepen. Dit is een nieuwe naam voor AOC's en vakscholen. 

Particuliere scholen 

Particuliere scholen zijn scholen waar de overheid niet aan meebetaalt. De kosten zullen dan ook hoger liggen dan bij de publieke scholen (roc's en beroepscolleges). Particuliere scholen worden door de onderwijsinspectie wel op dezelfde manier beoordeeld. Alleen die scholen die door de inspectie zijn goedgekeurd, verschijnen bij KiesMBO.

Indeling profielen en richtingen

Er zijn meer dan 500 opleidingen in het mbo, waar je uit kunt kiezen. We hebben ze ingedeeld in groepen die bij elkaar liggen, zodat je makkelijker je weg kunt vinden. De indeling op KiesMBO sluit aan bij de profielindeling van het vmbo.

Je vindt achtereenvolgens opleidingen die passen bij de volgende profielen:

1. Bouwen, wonen en interieur
2. Dienstverlening en producten
3. Economie en ondernemen
4. Groen
5. Horeca, bakkerij en recreatie
6. Maritiem en techniek
7. Media, vormgeving en ICT
8. Mobiliteit en transport
9. Produceren, installeren en energie
10. Zorg en welzijn

Deze profielen kan je zien als een hoofdrichting. Ze zijn verder nog onderverdeeld in twee of meer richtingen. Als voorbeeld nemen we het profiel ‘Zorg en welzijn’, dat verder is onderverdeeld in een aantal richtingen. Denk aan sport en bewegen, zorg, uiterlijke verzorging.